Ciąża

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych – WCHC, WCC

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych jest schorzeniem wątroby, które najczęściej ujawnia się w III trymestrze ciąży. Tak właściwie przyczyna choroby nie jest do końca poznana, a powstałe hipotezy odnoszą się zarówno do dziedzicznej skłonności do zaburzeń metabolizmu progesteronu i kwasów żółciowych, jak i czynnik środowiskowych np. diety. Natomiast bezpośrednią przyczyną WCC może być wrodzona nadwrażliwość na hormony płciowe - estrogeny i progesteron wytwarzane w dużych ilościach właśnie w ciąży (maksymalne stężenie estrogenów występuje w III trymestrze ciąży), dlatego, około 80% ciężarnych kobiet w tym czasie manifestuje objawy cholestazy ok. 30 Hbd.

Istotą cholestazy jest wewnątrzwątrobowy zastój żółci, który powoduje uporczywy świąd skóry i towarzyszące mu podwyższenie stężenie kwasów żółciowych w surowicy krwi oraz nieprawidłowe laboratoryjne wykładniki funkcji wątroby. Do podstawowych objawów WCC zalicza świąd skóry, który rozpoczyna się  od dłoni i na podeszwach stóp, a następnie rozszerza się na kończyny i tułów. Czasami w bardzo zaawansowanych przypadkach świąd obejmuje szyję, twarz i uszy. Jednocześnie zdecydowana większość kobiet dotkniętych WCC zgłasza zaostrzenie objawów w godzinach wieczornych i nocnych, co prowadzi do bezsenności. Czasami świąd ze sporadycznego może przechodzić w ciągły, co prowadzi do drażliwości. Cholestaza ciężarnych przebiega bez widocznej wysypki skórnej. U około 20-60%  dotkniętych WCC kobiet występuje żółtaczka, ale o nieznacznym nasileniu. Czasami WCC towarzyszą objawy żołądkowo-jelitowe, jak  wymioty, mdłości, utrata łaknienia oraz bezobjawowe stolce tłuszczowe.Nasilenie objawów WCC bardzo często zmniejsza się już pod koniec ciąży, gdy spadają poziomy estrogenów, a całkowite ich ustąpienie następuje w kilka dni po porodzie.

U około 70% kobiet dotkniętych WCC obserwuje się nawrót tej jednostki chorobowej w kolejnej ciąży. Ustalenie rozpoznania WCC  wymaga wykluczenia innych przyczyn świądu, żółtaczki, nieprawidłowych wyników laboratoryjnych wątroby. WCC nie powoduje trwałego uszkodzenia komórek wątrobowych, jednak w czasie ciąży wzrasta ryzyko krwotoku poporodowego, co wiąże się z gorszym wchłanianiem witaminy K, która jest niezbędna do prawidłowej syntezy w wątrobie czynników krzepnięcia. Należy także zaznaczyć, iż u ciężarnych dotkniętych WCC znacznie częściej występuje poród przedwczesny oraz zdarza się wewnątrzmaciczne obumarcie płodu. Ich przyczyną jest działanie kwasów żółciowych, które zwiększają podaż smółki w jelitach płodu oraz stymulują wydzielanie prostaglandyn.

Postępowanie lecznicze obejmuje hospitalizację z farmakoterapią. Należy wymienić tu preparaty antyhistaminowe, deksametazon, kroplówki z glukozą, kwas ursodezoksycholowy, witaminę K. Ponadto stosuje się dietę niskotłuszczową, odpoczynek fizyczny i psychiczny, wnikliwą ocenę stanu płodu poprzez liczenie ruchów płodu, częste badania NST, KTG, test Manninga, amnioskopię. Kontroluje się także wykładniki funkcji wątroby, czyli ASPAT, ALAT, fosfatazę alkaliczną.

W sytuacji podejrzenia niedotlenienia płodu, narastającego świądu, żółtaczki lub istotnego pogorszenia funkcji wątroby w bad. laboratoryjnych mimo leczenia ciążę rozwiązuje się niezależnie od jej donoszenia.